top of page

ΚΕΝΤΡΟ ΜΠΕΝΕΝΤΖΟΝ ΚΥΠΡΟΥ

  ΕΛ  |  EN  

Α) Εξέλιξη

 

Η Θεραπεία Μπένεντζον ορίστηκε ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μοντέλα μουσικοθεραπείας κατά το 9ο Παγκόσμιο Συνέδριο Μουσικοθεραπείας το Νοέμβριο 1999. Ο Καθ. Δρ. Μπένεντζον άρχισε το σχεδιασμό της θεραπείας το 1969 και από τότε εξελίσσεται μέσω συνεχόμενων κλινικών εφαρμογών, εκπαίδευσης και εποπτείας μουσικοθεραπευτών σε διαφορές χώρες της Αμερικής και της Ευρώπης.

 

Η Θεραπεία Μπένεντζον έχει μια μακρά ιστορία και μια δική της θεωρία στις εφαρμογές της ψυχοθεραπείας στον κλινικό τομέα  και στον τομέα της πρωτογενούς πρόληψης. Χάρη στο έργο των κέντρων Μπένεντζον αναπτύχθηκε το μοντέλο σε πολλές διαφορετικές χώρες. Η Θεραπεία Μπένεντζον εφαρμόζεται μεταξύ άλλων στον αυτισμό και σε διάχυτες διαταραχές της ανάπτυξης σε νοητική υστέρηση, αισθητηριακές και κινητικές διαταραχές, διαταραχές επικοινωνίας, αφασία και μειωμένη ακοή, τη νόσο του Αλτσχάιμερ και άνοια, στο κώμα, σε ασθενείς τελικού σταδίου, σε χρόνιους ασθενείς με μακρά νοσηλεία, σε ασθενείς με εξαρτήσεις (ναρκωτικά, κάπνισμα, αλκοόλ), σε ψυχιατρικές διαταραχές, σε ψυχοσωματικές ασθένειες και διατροφικές διαταραχές.

 

Η Θεραπεία Μπένεντζον ορίζεται ως ψυχοθεραπεία, δηλαδή, ως μη-λεκτική συσχετιστική θεραπεία (non verbal relational therapy) που έχει να κάνει με τον άνθρωπο και όχι απαραίτητα με τον ασθενή.

 

Ως εκ τούτου η Θεραπεία Μπένεντζον ανοίγει νέο ορίζοντα αλλάζοντας τον όρο  «μουσικοθεραπεία», «μουψυχοθεραπεία», «μουσικοψυχοθεραπεία», ονομασίες όπου χρησιμοποιήθηκαν τα τελευταία 50 χρόνια και μετονομάζεται σήμερα σε «Θεραπεία Μπένεντζον», όπου βρίσκεται σε νομική διαδικασία για την επίσημη ονομασία του μοντέλου.

 

Ο Καθ. Δρ. Μπένεντζον θεωρεί ότι οι στόχοι της Θεραπείας Μπένεντζον έχουν πολύ ευρύτερο περιεχόμενο που σχετίζεται με την πρωτογενή πρόληψη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ανθρώπου.

 

 

  • ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΠΕΝΕΝΤΖΟΝ: Η θεραπεία Μπένεντζον εντάσσεται στη μεθοδολογία και τεχνική των μη λεκτικών ψυχοθεραπειών. Είναι δηλαδή ένα είδος ψυχοθεραπείας, όπου  κατά το Καθηγητή Δρ. Ρολάντο Ο. Μπένεντζον, χρησιμοποιεί τα σωματικο-ηχητικο-μη λεκτικά στοιχεία για να αναπτύξει, να επεξεργαστεί, να αναλύσει και να ενισχύσει ένα δεσμό ή μια σχέση μεταξύ του θεραπευτή Μπένεντζον και του ασθενή (ή κάποιας ομάδας ασθενών) με σκοπό την απόκτηση ευεξίας στη ζωή του ασθενούς. Ο πιο πάνω στόχος επιτυγχάνεται με την ενδυνάμωση του «Εγώ» μέσα από μια καθαρτική πορεία και εξέλιξη που ενεργεί διαμέσου της Ηχητικής μας Ταυτότητας (ΗΤΑ), το οποίο αντιπροσωπεύεται από ηχητικές, ακουστικές και κινησιακές ενέργειες που χαρακτηρίζουν τον κάθε άνθρωπο. 

 

Είναι σημαντικό να γίνει σαφές το γεγονός ότι η Θεραπεία Μπένεντζον όπως και άλλες εναλλακτικές θεραπείες δεν αντικαθιστά την ιατρική περίθαλψη. Μέσα από τις θεραπευτικές συναντήσεις γεννιούνται κοινωνικές, σωματικές, συναισθηματικές, γνωστικές ανάγκες λόγω της ενεργοποίησης όλων των αισθήσεων, της νόησης, του συναισθήματος και του σώματος. Η Θεραπεία Μπένεντζον δεν επιφέρει ίαση. Ο σκοπός της θεραπείας Μπένεντζον είναι η βελτίωση της ζωής του ασθενούς μέσω του ανοίγματος νέων καναλιών επικοινωνίας και της ανάπτυξης της θεραπευτικής σύνδεσης. Μέχρι αυτό το σημείο δεν έχουμε ‘θεραπείες’ που να εξαφανίζουν μία ασθένεια αλλά μπορούμε να υποστηρίξουμε τη βελτίωση μιας ασθένειας σε συνεργασία με μια διεπιστημονική ομάδα.

 

 

Β) Σημεία της θεραπείας Μπένεντζον:

 

  • «Η προστασία της ελευθερίας του άλλου είναι η προστασία της δικής μας»

  • «Το μη-λεκτικό επιτρέπει την έκφραση των όσων δεν έχουμε σκεφτεί, περισσότερο από αυτά που έχουμε συλλάβει και συνειδητοποιήσει.»

  • «Η εξάσκηση της ρύθμισης του θεραπευτή καθορίζεται από την πρόθεση πραγματοποίησης της αυτοεκπληρούμενης προφητείας.»

  • «Αφουγκραζόμαστε μέσω των όσων έχουμε αφουγκραστεί και έχουμε ακόμα να αφουγκραστούμε, αφουγκράζοντας.»

  • «Επιλύοντας τα όσα έχουν δεθεί και έχουν να δεθούν, δένοντας».

  • «Η εσκεμμένη έλλειψη της πρόθεσης.»

  • «Πράττω εκεί που δεν υπάρχει.» (Λακάν)

 

Επηρεασμός από άλλους τομείς:

Ο Καθ. Δρ. Μπένεντζον άρχισε να σχεδιάζει αυτό το μοντέλο το 1969, το οργάνωσε και το ανάπτυξε τόσο θεωρητικά όσο και πρακτικά για 50 χρόνια κλινικών εφαρμογών, κατάρτισης και θεραπευτικής εποπτείας σε διάφορες χώρες της Αμερικής και της Ευρώπης.


Το θεωρητικό υπόστρωμα βασίζεται σε έξι πυλώνες: τέχνη, λογοτεχνία, φιλοσοφία, μουσική εκπαίδευση, ψυχολογία και κβαντική φυσική.

 

 

Τέχνη:

  • Πιέρ Σεφέρ / Ηχητικό αντικείμενο

  • Τζων Κέιτζ / Προετοιμασμένο πιάνο

  • Α.Σένμπεργκ

  • Β. Καντίνσκι

  • Βελάθκεθ / Οι δεσποινίδες της τιμής

  • Ντυσάν / Ουρητήριο

  • Ντανταϊσμός

  • Μαρτενό

                       

 

Λογοτεχνία:

  • Χ. Μπόρχες / Το Άλεφ

  • Ε. Έσσε / Το παιχνίδι με τις Χάντρες

  • Κορτάσαρ / Ραγιούελα

  • Μπαρίκκο / «Το ανθρωπόφωνο»

 

 

Φιλοσοφία:

  • Αντόρνο / Η λογική γίνεται σημαντική για να αρπάξει το πραγματικό

  • Ντελέζ / Η πτυχή – Ρίζωμα. Ritornello

  • Ντεριντά / Μη εστίαση, αποδόμηση, δόμηση

  • Χάιντεγκερ / «Υπάρχω με τους άλλους και υπάρχω στον κόσμο. Η προετοιμασία της ελευθερίας.»

  • Ιτάλο Καλβίνο / Ο Περσέας. Η Μέδουσα. Ελαφρότητα.

  • Μονταίν / «Ούτε διδάσκω ούτε δογματίζω, αφηγούμαι.»

  • Πωλ Βιριλιό / Αισθητική της εξαφάνισης

  • Πλάτωνας / Το σπήλαιο

  • Σπινόζα / Ομάδες – Συνείδηση. «Δεν υπάρχει ούτε Καλό ούτε Κακό, αλλά καλός και κακός την καταλληλότητα ή την ακαταλληλότητα»

 

  • Εμμανουήλ Λεβινάς / Αιχμαλωτίζω το βλέμμα του άλλου

  • Τσβετάν Τοντόροφ / Η οπτική γωνία του άλλου

 

Μουσική:

  • Νταλκρόζ

  • Βίλεμς

  • Ορφ

  • Χορωδία Kodaly

 

Ψυχολογία:

  • Φρόιντ / Ασνείδητο, Ενέργεια, Αρχή της ηδονής

  • Γουίνικοτ / Μεταβατικό αντικείμενο

  • Γιουνγκ / Συλλογικό Ασυνείδητο

  • Βάτσλαβικ – Μπάτεσον / Αναλογική επικοινωνία

  • Βερτχάιμερ – Κόλερ – Γκεστάλτ – Γενετικό

  • Λακάν / Εγώ – άλλος

  • Ανζιέ / Εγώ – δέρμα

  • Χοδορόφσκι / Η ιερά παγίδα

Κβαντική Φυσική:

  • Α. Άινστάν / Ν. Μπορ / Ντ. Μπομ / Σ. Χόκινγκ

  • Ι. Πριγκόζιν / «Το μόνο όριο στο οποίο έχει δικαίωμα η επιστήμη είναι η ανθρώπινη δημιουργικότητα.»

  • Η παρατήρησή μας όχι μόνο δημιουργεί την υφιστάμενη πραγματικότητα, αλλά επίσης μια ιστορία ανάλογη με την πραγματικότητα.

  • Η παρατήρηση παράγει το αντικείμενο της παρατήρησης.

  • Μαύρες τρύπες

  • Σκοτεινή ενέργεια

  • Μπίγκ Μπάνγκ - «Καμιά σύνδεση δε γίνεται ισχυρή μέχρις ότου την αντιληφθούμε ασυνείδητα»

Δ) Γλωσσάριο

 

  • Σύμπλεγμα του μη-λεκτικού (άνθρωπος – επικοινωνία – άνθρωπος): είναι αδιαίρετη ενότητα αλληλένδετων στοιχείων που αποτελούν τα φαινόμενα επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων και που αποτελεί στόχο της μελέτης της Θεραπείας Μπένεντζον.

  • Ηχητική Ταυτότητα (ΗΤΑ): Η Ηχητική Ταυτότητα ονομάζεται το σύνολο ενεργειών που αποτελούνται από ήχους, κινήσεις, θερμοκρασία, υφή, χρώμα, συναίσθημα  μυρωδιά, παύσεις, σιωπές και άλλες μη αναγνωρίσμένες αντιληψεις, που χαρακτηρίζουν τον κάθε άνθρωπο και τον ξεχωρίζουν από τον άλλο.

  • Η Γκεσταλτική ΗΤΑ είναι η ηχητική ταυτότητα του ιδίου του ατόμου, η οποία επηρεάζεται από την περίοδο κυοφόρησής του, από τη γονιδιακή του κληρονομιά αλλά και από το οικοσύστημα και το κοινωνικό του περιβάλλον.

  • Η Συμπαντική ΗΤΑ είναι το πραγματικό σωματικό – ηχητικό – μουσικό αρχέτυπο που αποτελείται από την οντογενετική και φυλογενετική κληρονομιά και που χαρακτηρίζει όλους τους ανθρώπους.

  • Η Πολιτισμική ΗΤΑ είναι το σύνολο ενεργειών που συμπυκνώνονται στο προ-συνειδητό και οι οποίες χαρακτηρίζουν τον πολιτισμό όπου μεγαλώνει το άτομο.

  • Η Συμπληρωματική ΗΤΑ αποτελείται από ένα σύνολο ενεργειών που εμφανίζονται και εξαφανίζονται σύμφωνα με τη ψυχολογική κατάσταση του ατόμου και των σχέσεων που συνάπτει με τους άλλους.

  • Η Σχεσιακή ΗΤΑ (Αλληλεπίδρασης) συνοψίζει το σύνολο ενεργειών που χαρακτηρίζουν τη σχέση, τον δεσμό, μεταξύ δύο ή περισσότερων προσώπων. Αποτελείται από τα χαρακτηριστικά επικοινωνιακής ενεργητικής ανταλλαγής η οποία γίνεται κάθε φορά που δύο ή περισσότερα άτομα τα οποία αλληλεπιδρούν. 

  • Η Οικογενειακή ΗΤΑ είναι το σύνολο και η δυναμική των ηχητικών, κινητικών ενεργειών και των παύσεων που χαρακτηρίζει συγκεκριμένη οικογενειακή ομάδα.

  • Η Ομαδική ΗΤΑ είναι το σύνολο και η δυναμική των ηχητικών, κινητικών ενεργειών και παύσεων που χαρακτηρίζει μια συγκεκριμένη ομάδα κατά την αλληλεπιδραστική θεραπευτική της  εξέλιξης.

  • Η Περιβαλλοντική ΗΤΑ: Σχετίζεται με τους ήχους και ανάλογα φαινόμενα που το ίδρυμα, η σχολή, η αίθουσα διδασκαλίας, ο νοσοκομειακός θάλαμος, η θερμοκοιτίδα, το νοσοκομείο ή το δικό του γραφείο δημιουργούν γύρω από τον ασθενή. Ξέρουμε ότι ο κάθε χώρος έχει τα δικά του ηχητικά, οσφρητικά, απτικά, θερμικά περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά, όπως και επίσης  ιεροτελεστίες δια χειρονομιών, κινητικές ιεροτελεστίες και άλλους άπειρους κωδικούς του μη-λεκτικού συμφραζομένου.

  • Η Διαπολιτισμική ΗΤΑ: είναι η Ηχητική Ταυτότητα η οποία χαρακτηρίζει μια συγκεκριμένη ανθρώπινη ομάδα που χρειάστηκε να μεταναστεύσει, να εξομοιωθεί και να προσαρμοσθεί σε άλλη ανθρώπινη ομάδα.

  • “Ο Θεσμός της ΗΤΑ” είναι η αρχή της  Θεραπείας Μπένεντζον , η οποία λέει ότι για να ανοιχθούν κανάλια επικοινωνίας μεταξύ ασθενή και θεραπευτή χρειάζεται να αναγνωρισθούν οι Ηχητικές Ταυτότητες του ασθενή και να ισορροπηθούν με εκείνες του θεραπευτή. Αυτή η ίδια αρχή επεκτείνεται σε κάθε είδος αναλογικής επικοινωνίας, είτε αυτή είναι οικογενειακή, σχολική, εταιρική ή θεσμική-κοινοτική.

  • Το μεσάζον αντικείμενο είναι κάθε στοιχείο που βοηθάει τη διέλευση των σωματικών-ηχητικών-μουσικών ενεργειών με σκοπό την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων. Αναλόγως με τον τρόπο χρήσης του σωματικού-ηχητικού-μουσικού οργάνου μπορεί να ονομαστεί  Αμυντικό Αντικείμενο – Καθαρτικό Αντικείμενο – Τοτεμικό Αντικείμενο – Πειραματικό Αντικείμενο – Εγκυστωμένο Αντικείμενο – Συνθετικό Αντικείμενο.

  • Το τοτεμικό φαινόμενο είναι η εφαρμογή ιεροτελεστιών υπό θεραπευτική αγωγή, με σκοπό τη μετατροπή και την θετική συγκράτηση ανακουφίσεων, εντάσεων επικίνδυνων για την ακεραιότητα και την ένταξη του ατόμου σε συγκεκριμένη ομάδα. Λέγεται ότι το τοτεμικό φαινόμενο είναι η συνέπεια και η απεικόνιση της Ομαδικής Ηχητικής Ταυτότητας. Αυτό το φαινόμενο επεκτείνεται σε όλη την ομαδική αλληλεπίδραση.

  • Η σιωπή και οι παύσεις ως αντικείμενο επικοινωνίας: Στο συσχετιστικό χώρο και μέσα στο σύνολο ενεργειών που αποτελούν τις Ηχητικές Ταυτότητες, υπάρχει ένα βασικό αντικείμενο μέσω του οποίου διαρθρώνεται το σύνολο της σιωπής και των παύσεων.

  • Το νερό ως χώρος (setting): πισίνες, θάλασσα

  • Υδρόφωνα: τύμπανα του νερού, κλεψύδρα του νερού, φυσαλίδες με γλόμπους.

  • Ο Θεραπευτικός Χρόνος: είναι η προσαρμογή, η αρμονία και η ισορροπία του βιολογικού και του λανθάνοντος χρόνου του θεραπευτή και του ασθενή. ​

bottom of page